Azerbaycan
Fuzûlî Araştırmacılığı
Yazan: Prof. Dr. Gülşen Eliyeva-Kengerli
Türkiye Türkçesine Aktaran: Yrd. Doç. Dr. Süleyman Kaan
Yalçın
Manas Yayıncılık, 2013, S.282, Elazığ
“Azerbaycan Fuzûlî Araştırmacılığı” adlı eser,
Manas Yayıncılık tarafından Ali Emîrî Efendi’nin aziz
hatırasına ithafen yayınlanmıştır.
Fuzûlî araştırmacısı Prof. Dr. Gülşen Eliyeva-Kengerli
tarafından yazılan ve Yrd. Doç. Dr. Süleyman Kaan Yalçın
tarafından Türkiye Türkçesine aktarılan “Azerbaycan Fuzûlî
Araştırmacılığı” adlı bu eser, kökü Fuzûlî’ye dayanan
Azerbaycan Fuzûlî araştırmacılığının 500 yıllık dönemini ve
bu dönem içerisindeki Fuzûlî araştırmaları ve araştırıcıları
ile Fuzûlî’nin algılanış biçimini bilimsel bir metotla
edebiyat dünyamıza taşıyan önemli bir inceleme eseridir.
Eser, “Azerbaycan Fuzûlî Araştırmacılığının Teşekkül
Merhalesi”, “Azerbaycan Fuzûlî Araştırmacılığının Tarihilik
Aşamaları”“M. Fuzûlî Sanatının Teorik-Poetik Algılanma
Aşaması”nıiçerenüç bölümden oluşmaktadır.
Fuzûlî’nin sanatını, düşünce dünyasını, poetikasını ve
hakkındaki en tartışmalı fikirleri ele alarak irdeleyen
“Azerbaycan Fuzûlî Araştırmacılığı” adlı bu eser, sadece
Azerbaycan’daki Fuzûlî araştırmacılığını ve araştırıcılarını
değil, aynı zamanda Avrupa’daki, Rusya’daki ve Türkiye’deki
Fuzûlî çalışmalarını da mukayeseli bir şekilde ele
almaktadır. Bu bakımdan eser, Fuzûlî ile ilgili yapılmış
olan çalışmaların büyük bir bölümünün neler olduğu konusunda
bizleri bilgilendirmenin yanında izlenen mukayeseli inceleme
tekniğiyle bizlere onun sanat anlayışını tarihsel bir
süreçte tanıma fırsatı da sunmaktadır.
“Azerbaycan Fuzûlî Araştırmacılığı” adlı bu monografinin en
önemli özelliği ise araştırmacının Azerbaycan Fuzûlî
araştırmacılığının belki de en tartışmalı konularından biri
olan Fuzûlî’nin aşkının ‘sofi aşk, ilahi aşk, mutlak aşk’
olup olması meselesini tutarlı delillerle gözler önüne
sermesidir. 20. yüzyılda Sovyet ideolojisinin baskısından
dolayıFuzûlî’deki sofizm meselesinde tereddüt yaşayan B.
Çobanzade, A. Şaig, H. Araslı, M. Cefer, M. Guluzade, F.
Gasımzade gibi daha birçok Fuzûlî araştırmacısının
tereddütlerine son veren araştırmacı, bu eserinde büyük bir
inançla ve tam olarak kendi sözünü söyleyebilmiştir:
“Fuzûlî’nin aşkı sofi ve mistik bir aşktır”.
Bilim ve kültür dünyamıza birçok yönden ışık tutan ve Türk
Dünyasının edebiyat ve düşünce tarihine yeni merhaleler kat
ettirecek tarzda önemli bir araştırma niteliği taşıyan bu
eserin Türkiye Türkçesine aktarılmış bir şekilde yayınevimiz
tarafından yayınlanıyor olması bizleri son derece mutlu
etmektedir. Ayrıca eserin “Ömrünü kitaplarına, kitaplarını
da milletine adayan” kişi olarak hafızalarımıza kazınmış
olan Ali Emiri Efendi hatırasına neşrediliyor olması da
esere ayrı bir ehemmiyet kazandırmaktadır.