Tatar Türkçesi, Türk lehçelerinin tasnifi yapılırken Kıpçak,
Kuzey, Kuzeybatı, Tav grubu gibi adları taşıyan lehçe
grupları altında gösterilmiştir. Tatarların yaşadıkları
meskûn yerler Rusya’da batıda Moskova’ya çok yakın olan
Ryazan ve Tambov illerinden başlayıp doğuda Kemerov iline
kadar uzanan ve kuzeyde Saha muhtar cumhuriyetindeki Vilyuy
nehrinden başlayıp güneyde Hazar denizi kıyılarında yel alan
Astrahan iline kadar uzanan engin topraklarda yer alır.
Fakat Tatarların asıl kitlesi İdil boyu, Ural önü ve Batı
Sibirya bölgelerinde toplanmıştır. Tatar Türkleri,
anavatanları sayılan Tataristan ve Başkurdistan
cumhuriyetlerinin dışında Nijniy Novgorod, Penza, Ulyanovsk,
Samara, Saratov, Volgograd, Ryazan, Kirov, Perm, Sverdlov,
Çilebi, Kurgan, Orenburg, Novosibirsk, Tomsk, Kemerov
illeri, Krasnoyarsk eli ve Çuvaşistan, Mari-El, Mordva,
Udmurt cumhuriyetleri gibi birtakım illerde ve muhtar
cumhuriyetlerde yaşamaktadırlar. Bugünkü Tatar edebî dili;
1. Orta ağız, 2. Batı ağzı (Mişer), 3. Doğu ağzı (Sibirya
Tatarları) olmak üzere üç ağız grubundan oluşmaktadır.
“Tatar Şive Dilinin Morfolojisi” adlı eserde Tatar
Türkçesinin üç ağız grubu ele alınarak ilgili ağızlardaki
fiil kategorisi incelenmiştir. Eser başlıca üç bölümden
oluşmaktadır. “Tatar Dili Şivelerindeki Fiil Kipleri”
başlığını taşıyan birinci bölümde bidirme kipleri ve
tasarlama kipleri anlatılmıştır. “Fiilin Çekimsiz Biçimleri”
başlıklı ikinci bölümde de Tatar Türkçesi ağızlarında
bulunan isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiiller incelenmiştir.
Eserin üçüncü bölümünde ise birinci ve ikinci bölümdeki
incelemeden hareketle ulaşılan sonuçlar yorumlanmış ve
değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonuna Tatar Türkçesinin üç
büyük ağız grubuna ait metin örnekleri ve haritalar
eklenmiştir.
Oldukça zengin bir malzemeye dayanan ve yıllarca süren bir
çalışmanın ürünü olan bu eser, Tatar Türkçesi ağızlarındaki
fiil konusunun ayrıntılı bir şekilde ele alınması, ilgili
ağızların özelliklerinin ortaya konulması ve sınırlarının
doğru bir şekilde çizilmesi bakımından önem arz etmektedir.